عموما افراد نسبت به سلامت فرش خود حساس هستند و سعی می‌کنند نکاتی مانند شست وشوی صحیح فرشها، استفاده از کفپوش مناسب زیر آن، تمیزکردن سطح فرش و… را رعایت کنند؛ اما خطرات دیگری نیز سلامت فرش را تهدید می‌کند که لازم است نسبت به آن آگاهی داشته باشیم. با فرش اعظم همراه باشید.
بید زدگی یکی از جدی‌ترین خطراتی است که ممکن است برای فرشها به خصوص در نواحی پررطوبت رخ دهد. ممکن است در نگاه اول و در شروع این فرایند کسی چندان متوجه آن نشود؛ اما ناگهان می‌بینید که بیدها دردسرآفرین شده‌اند و دیگر خبری از فرش زیبای گذشته‌تان نیست.
بید زدگی فرش چیست؟
بید حشره‌ای است از خانواده پروانه‌ها که کوچک و زرد رنگ است و در نواحی مرطوب رشد و نمو پیدا می‌کنند. البته این مسئله نباید خیال افرادی را راحت کند که در مناطق خشک و نیمه خشک زندگی می‌کنند. ممکن است در اثر عواملی مانند نشست آب، تاریکی، سرما و دمای مناسب جهت رشد این موجودات، ناگهان متوجه شوید که فرش نازنینتان دچار بیدزدگی شده است؛ در نتیجه در هر آب و هوایی که زندگی می‌کنید باید دائما شرایط خانه‌تان را کنترل کنید که بیدها به فرشها حمله نکنند.
بیدها به پروتئین موجود در الیاف فرشها علاقه‌ی زیادی دارند و از آن تغذیه می‌کنند. بدترین نکته درباره‌ی آن‌ها این است که سالانه دو بار قادر به تخم گذاری در فرش هستند و هربار بیش از صد تخم می‌گذارند. نوزاد بید خطر بیشتری برای فرشها دارد. آن‌ها در ابتدای رشد هستند و میل و نیاز بیشتری به پروتئین دارند و تا جایی که می‌توانند آن را از فرش تأمین می‌کنند.
ممکن است که بید زدگی از یک گوشه‌ی کوچک فرش شروع شود و چندان متوجه آن‌ها نشوید. بیدها به سرعت رشد و نمو پیدا کرده و به دلیل تعداد زیادی که دارند کنترل آن‌ها سخت خواهد بود؛ پس اگر زود متوجه این مسئله نشوید آسیب جبران ناپذیری به فرش وارد می‌شود. همچنین اگر قرار است که خانه را برای مدتی ترک کنید به فضای خانه و میزان رطوبت و نور آن توجه کنید تا موقع برگشت با بید زدگی فرش غافل‌گیر نشوید.
پیشنهاد: راهنمای خرید فرش ماشینی
چگونه بید زدگی فرش را تشخیص دهیم؟
تشخیص بید زدگی فرش چندان کار سختی نیست. بیدها با چشم به راحتی بر روی فرش دیده می‌شوند. آن‌ها به سرعت حرکت می‌کنند و گونه‌ی بالغ آن در اندازه‌ای بین 9 تا 12 میلی‌متر است. بید در ابتدا شروع به تغذیه از گره‌های پشت فرش می‌کند. با نگاه کردن به پشت فرش می‌توانید از وجود آن‌ها مطمئن شوید. آن‌ها با خوردن گره‌ها بافت فرش را از بین می‌برند و این موضوع باعث می‌شود تا قسمت‌های باقی مانده اطراف فرش به راحتی جدا شوند. اگر هنگام تمیز کردن فرش متوجه شدید که الیاف از همدیگر جدا می‌شوند و یا ضعیف شده‌اند حتما پشت فرش را مورد بررسی قرار دهید. از دیگر نشانه‌های وجود بید می‌توان به تار‌های کوچک در فرش، سوراخ‌های ریز و عمیق و لکه‌های کرم رنگ و سفید اشاره کرد.
برای پیشگیری از بید زدگی فرش چه نکاتی را باید رعایت کنیم؟
خوشبختانه پیشگیری از بید زدگی کار چندان سختی نیست و تنها با به‌کارگیری روش‌هایی ساده، می‌توان از فرش در برابر بید محافظت کرد:
- رطوبت اصلی‌ترین عاملی است که شرایط را برای رشد بید مهیا می‌کند. اگر در محلی زندگی می‌کنید که رطوبت بالایی دارد با وسایل گرمازا و مخصوص، رطوبت خانه را کنترل کنید. همچنین سعی کنید فرشها را در قسمت هایی از خانه مانند روبه روی پنجره‌ها پهن کنید که رطوبت پایین تر و نور بیشتری دارند تا به حد امکان از بیدزدگی آن‌ها پیشگیری شود.
- اگر فرش باران خورده است و یا مایعاتی بر روی فرش ریخته شده، حتماً به سرعت آن را خشک کنید. این تصور که فرش خود به خود خشک می‌شود و نیاز به رسیدگی ندارد، در نهایت باعث ایجاد مشکلات متعددی برای فرش می‌شود که بیدزدگی یکی از آن‌هاست.
- فرش ها در انبار و زیر زمین بیشتر از هر جای دیگری مستعد بید زدگی هستند. اگر آن‌ها را لوله کرده و در گوشه‌ای گذاشتید حداقل هر ماه یکبار یک تا دوساعت در معرض نور و تابش آفتاب و هوای باز گذاشته تا اگر بید و یا تخم آن در فرش وجود دارد، از بین برود.
- اگر تعداد فرش‌هایی که در انبار قرارداده‌اید زیاد است و رسیدگی ماهانه به آن انرژی زیادی می‌طلبد از مواد ضد بید مانند نفتالین استفاده کنید.
- اگر فرشتان در یک محیط گرم، کم نور و مرطوب قرار دارد، احتمالا بیشتر از دیگر فرشها نیاز به شستشو دارد. همچنین هر چند ماه یکبار با استفاده از شامپوی مخصوص فرش سطح فرش را به خوبی تمیز کنید. در این شرایط اگر بیدی داخل فرش وجود داشته باشد مواد شوینده‌ی فرش بیدها را نابود خواهد کرد.
- کفپوش زیر فرش می‌تواند کمک زیادی به جلوگیری از ظهور بیدها کند. کفپوش استاندارد باید عاری از هرگونه رطوبت، گرد و غبار، شیارو فرورفتگی عمیق باشد. اگر کفپوش غیر استاندارد داشته باشید ممکن است رطوبت را از سطح زمین و خاک به فرش انتقال دهد و شرایط ایجاد بید را فراهم کند.
پیشنهاد مطالعه: راهنمای پاک کردن انواع لکه فرش
با فرش بید زده چکار کنیم؟
رهایی از شر بیدها کارچندان سختی نیست و با ترفند‌هایی این کار ممکن است. بید بالغ را به راحتی با تمیز کردن، شست‌وشو و جارو زدن فرشها می‌توان از بین برد؛ اما خلاصی از دست تخم‌های آن کمی مشکل‌تر است.
خلاصی از شر تخم بید به دو روش می‌تواند انجام شود:
1. استفاده از مواد شیمیایی
قرص‌هایی مانند نفتالین می‌تواند تخم بیدها را را تا حد زیادی از بین ببرد. برای این کار کافی است که آن را پودر کرده و درون یک پارچه‌ی سفید قرار دهید. سپس فرش را لول کرده و حدود سه تا چهارهفته فرش را در همان شرایط باقی بگذارید. پس از آن فرشها را به خوبی بشورید و با گرمای مناسب خشک کنید. قرص‌های دیگری غیر از نفتالین نیز در بازار وجود دارند که دستور مصرف‌های متفاوتی دارند و می‌توانید آن‌ها را تهیه کنید.
پیشنهاد: خرید فرش ماشینی
2. روش‌های سنتی
بیدها از چوب سدر، توتون و تنباکو گریزان هستند اگر فرشی با رنگ روشن ندارید می‌توانید آن‌ها را زیر فرش قرار بدهید. روغن‌های طبیعی نیز مانند نعنا فلفلی، اسطوخودوس، میخک و… برای از بین بردن این حشرات موذی بسیار مفید هستند. سرکه و الکل نیز می‌تواند آن‌ها را از بین ببرند؛ اما توجه داشته باشید که ممکن است به رنگ و کیفیت فرش آسیب بزند.
فرش دستباف یا ماشینی، کدام بیشتر در خطر بید زدگی است؟
هر دو نوع فرش دستباف و ماشینی ممکن است دچار بید زدگی شود اما فرش‌های دستباف به مراتب در معرض خطر بیشتری هستند. اما باید بدانید که فرش‌های ماشینی نیز بسته به جنس الیافشان، ممکن است دچار بیدزدگی شوند و به طور کامل از این حشرات در امان نیستند. در این شرایط یک فرد رفوگر می‌تواند فرش‌های دستباف و فرش‌های ماشینی را با روش‌های مخصوصی ترمیم کند. ترمیم فرش بید زده کار هرکسی نیست و بهتر است به دست کسی انجام شود که از کارش مطمئن هستید. همچنین باید بدانید که گاهی ممکن است هزینه‌ی رفوکردن فرش بید زده بنا به به کیفیت فرش و مقدار بید زدگی، بیشتر از هزینه‌ی خرید فرش شود و این نکته که فرش ارزش رفوکردن دارد یا خیر را باید سنجید.
